بيشتر افراد تجربه مراجعه به اورژانس را دارند، ولي همه نمي دانند که چه زماني و در صورت بروز چه علائمي بايد اورژانس را خبر کنند يا به آن مراجعه نمايند. اگرچه مفهوم اورژانسي بودن در مواردي مانند زايمان، تصادف و سقوط از ارتفاع کاملا مشخص است، ولي در بسياري از موارد ديگر ممکن است تصميم براي مراجعه يا عدم مراجعه به اورژانس، چالش برانگيز باشد. از اين رو در اين مقاله به معرفي “برخي” از موقعيت هاي اورژانس پزشکي و علائم شايع و مهم آنها مي پردازيم که در صورت بروز بايد جدي گرفته شوند.
درد قفسه سينه
درد قفسه سينه ممکن است ناشي از دردهاي عضلاني باشد که به مسکن پاسخ مي دهد، اما چه درد قفسه سينه اي نيازمند بررسي فوري است؟
دردي که به طور تدريجي آغاز شود، همراه با تهوع، استفراغ، تپش قلب، تعريق سرد يا کاهش سطح هوشياري باشد، حالت فشارنده با ماهيت مبهم داشته باشد، حدود 2 تا 15 دقيقه طول بکشد، محل آن پشت جناغ قفسه سينه باشد و با فعاليت تشديد شود.
اين علائم مي تواند نشانگر سکته قلبي يا آنژين قلبي باشد که نيازمند مداخله فوري است.
سردرد
بيشتر افراد تجربه سردرد را دارند، اما سردردهاي اورژانس کدامند؟
سردرد با شروع ناگهاني در عرض چند ثانيه، با شدت زياد به گونه اي که فرد حس کند شديدترين سردرد زندگي اش را تجربه مي کند، سردردي که فرد را از خواب بيدار نمايد، با استفراغ هاي مکرر يا تاري ديد يا عدم تعادل همراه باشد، به دنبال فعاليت شديد، ورزش يا فعاليت جنسي شروع شود و انتشار به گردن داشته باشد و در عرض چند ثانيه تا چند دقيقه شدت بگيرد. بروز تشنج يا کاهش سطح هوشياري نيز بر اورژانسي بودن سردرد مي افزايد.
علائم دستگاه عصبي
علائمي هستند که منشا Neurologic دارند، در صورت بروز آنها “سکته مغزي يا مشکلات نخاع” مطرح مي گردد و بايستي بررسي مغز يا نخاع انجام شود و شامل موارد زير است:
ضعف دست ها، پاها يا هر دو، تاري ديد يا دوبيني، ضعف در عضلات صورت، سنگين شدن زبان و اختلال تکلم، اختلال در بلع، عدم تعادل، سرگيجه بدون دليل، اشکال در ادراک فرد و تکرار مداوم کلمات، بي اختياري ادرار يا مدفوع، بي حسي ناحيه تناسلي و عدم توانايي انجام حرکات ظريف. بروز يک يا چند مورد از علائم فوق نياز به بررسي جدي دارد.
درد چشم و کاهش بينايي
درد يک طرفه ي چشم به همراه تهوع و استفراغ، تاري ديد و قرمزي چشم مي تواند نشانگر افزايش فشار چشم باشد که نيازمند اقدامات فوري است. هرگونه کاهش بينايي، تاري ديد يا دوبيني ناگهاني بايستي فورا بررسي شود.
تنگي نفس
تنگي نفس در فردي که سابقه مشکلات ريوي نظير آسم دارد مي تواند نشانه حمله آسم باشد که نيازمند مداخله فوري است، اما تنگي نفس در فردي بدون سابقه بيماري ريوي، چه زماني نيازمند بررسي فوري است؟ تنگي نفس ناگهاني به ويژه در حالت استراحت که همراه با درد قفسه سينه است؛ درد تيزي که با نفس کشيدن بدتر مي شود و تنفس را براي بيمار سخت مي کند. اين اتفاق اگر در آقايان جوان قدبلند رخ دهد قطعا مي تواند علامت مهمي از بيماري نوموتوراکس باشد که نيازمند مداخله فوري است. همچنين تنگي نفس به همراه درد قفسه سينه و سرفه که حاوي خون است نيز مي تواند از علائم آمبولي ريه باشد.
درد شکم
درد شکم نيز از علائمي است که افراد ممکن است بارها به دلايل مختلف از جمله ورم معده، اسهال، يبوست يا سندروم روده تحريک پذير در طول زندگي خود تجربه کنند، اما چه نوع درد شکمي نيازمند بررسي فوري است؟ دردهاي ناگهاني شکم به ويژه اگر بعد از انجام آندوسکوپي يا به همراه اشکال در بلع، درد قفسه سينه يا گردن با انتشار به شانه چپ يا پشت، استفراغ، تنگي نفس و تب باشند، درد شکم ناگهاني در افرادي که مشکل زمينه اي نامنظمي ضربان قلب دارند، درد ناگهاني شکم که ارتباطي به غذا خوردن نداشته باشد و با خم شدن به جلو بهتر شود و نيز درد شکمي که با عدم دفع گاز و مدفوع همراه باشد، نيازمند بررسي فوري است.
درد دست ها و پاها
درد ناگهاني دست ها و پاها به ويژه اگر همراه با تغيير رنگ، سرد شدن يا گزگز و بي حسي آنها باشد، نيازمند مداخله پزشکي است.
افکار خودکشي
بروز افکار خودکشي در اطرافيان ممکن است نشانه معمولي از يک بيماري روحي باشد، ولي ناديده گرفتن آن مي تواند به اتفاقات تلخي منجر شود. بنابراين اگر متوجه شديد فردي افکار خودکشي دارد، علائم وي را جدي بگيريد و از افراد متخصص در اين زمينه کمک بخواهيد، به ويژه اگر يک مرد با سابقه اختلالات روحي، مصرف مواد مخدر يا اعتياد به الکل و سابقه خودکشي قبلي (خود فرد يا اعضاء خانواده) دچار اين افکار گردد. علائمي که ذکر شد، خلاصه اي از موقعيت هايي است که نيازمند مداخله اورژانسي هستند.
در خاتمه بايد يادآور شد که هرگونه علامت يا رويدادي که شما را نگران کند يا تشخيص دهيد نيازمند خبر کردن اورژانس يا مراجعه کردن به آن مي باشد، بايستي بدون ترديد جدي گرفته شود و خبر کردن اورژانس يا مراجعه به آن انجام شود.
منبع
2018 Rosen’s Emergency Medicine Concepts and Clinical Practice
https://www.uptodate.com/contents/table-of-contents/emergency-medicine-adult-and-pediatric/adult-medical-emergencies
دکتر هما سعادتي
متخصص طب اورژانس
