مراقبت از دندان

چندین روش برای مراقبت دندان ها وجود دارد که با رعایت این نکات میتوانیم دندانهای سالم و زیبایی داشته باشیم.
نکات مراقبت از دندان ها چیست؟
دندان از سنین کودکی شروع به رشد کرده و هر یک وظایفی خاص خود را دارا می باشند. اولین سری از دندان ها در شش ماهگی نوزاد شروع به رشد کرده و آخرین سری آن ها در سنین جوانی در حدود ۱۸ تا ۲۰ سالگی رشد می کنند. باید توجه داشت که هر سری از دندان ها مراقبت های خاص خود را می طلبد و باید به آن ها توجه ویژه ای شود.
دندان ها به سه دسته کلی تقسیم بندی می شوند که شامل موارد زیر است :
•    دندان های شیری
•    دندان های دائمی
•    دندان های عقل
هر کدام از این دندان ها دارای وظایف و ویژگی های خاص خود می باشند که مراقبت از دندان و محافظت از آن بسیار حائز اهمیت است. مراقبت از دندان دارای نکته ی اساسی می باشد که باید بر طبق آن رعایت شود تا دندان هایی سالم و زیبا را داشته باشیم.
•    دندان های شیری
اولین سری از دندان ها که در دهان رشد می کند دندان شیری نام دارد. رشد دندان های شیری از شش ماهگی فرد شروع شده و در نهایت به ۲۰ عدد دندان خاتمه می یابد. نکته ی حائز اهمیت در رشد این دندان این است که به صورت قرینه رشد می کنند. بدین صورت که دو دندان نیش با هم شروع به رشد کرده یا با حاقل فاصله ی زمانی رشد آن ها تکمیل می شود.
•    دندان های دائمی
دندان های دائمی بعد از تکمیل رشد دندان های شیری و افتادن طبیعی آن ها شروع به رشد میکند و تا ۲۰ سالگی ادامه پیدا می کند. از آن جا که این سری از دندان ها تا آخر عمر همراه ماست در همین راستا باید توجه ویژه ای به آن داشت و مراقبت از دندان دائمی را حائز اهمیت دانست.
•    دندان های عقل
آخرین سری از دندان ها که در لثه شروع به رشد می کند دندان عقل نام دارد و در انتهای دهان در مجاورت دندان آسیاب دوم قرار دارد. وظیفه ای که دندان عقل بر عهده دارد جویدن بهتر غذا می باشد. اما رشد دندان عقل در لثه برای برخی از افراد خوشایند نبوده و همراه با دردها و مشکلات بسیاری می باشد. زیرا در جای مناسب خود رشد نکرده یا رشد آن ها به دلایلی مطلوب نبوده لذا به خارج کردن و کشیدن دندان عقل اقدام می کنند.
دندان ها عمدتا از مواد معدنی تشکیل شده اند که با گذر زمان ممکن است پلاک ها که یک لایه نازک باکتری چسبنده و بی رنگ هستند به سطح دندان‌ هایتان بچسبند. این اتفاق زمانی می افتاد که باکتری ‌ها از مواد غذایی شیرین تغزیه کنند، زیرا بعد از آن، اسید هایی تولید می‌کنند که مینای دندان را از بین می‌برد. استفاده از توتون یکی از مهمترین عوامل خطرناک مرتبط با بیماری لثه است که باید از طریق روش های محافظت از دندان، اثر مخرب آن را خنثی کنید. در ابتدا باید گفت مهمترین راهکار، مشورت با متخصص می‌باشد و انجام درمان های خودسرانه منجر به بروز مشکلات جدی می‌شود.
دو بار در روز مسواک بزنید
دندان های خود را دو دقیقه در روز و به مدت دو بار در روز، مسواک بزنید. این کار دندان های شما را در بهترین فرم خود نگه می دارد. مسواک زدن دندان ها و زبان با یک مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید باعث پاکسازی غذا و باکتری از دهان می شود. مسواک زدن همچنین ذراتی را که دندان های شما را می خورد و باعث پوسیدگی می شوند، از بین می برد.
مسواک صبحگاهی
دمای داخلی دهان ۳۷ درجه سانتیگراد است. به این معنا که گرم و مرطوب، پر از ذرات غذا و باکتری است. تمامی این موارد منجر به رسوباتی به نام پلاک می شوند. هنگامی که تجمع پیدا می‌کند، روی دندان‌های شما سفت می‌شود و تارتار ایجاد می‌کند که به آن جرم نیز می‌گویند. تارتار نه تنها لثه های شما را تحریک می کند، بلکه می تواند منجر به بیماری لثه و همچنین بوی بد دهان شود حتما صبح مسواک بزنید تا از شر پلاک هایی که در طول شب ایجاد می شود خلاص شوید.
بیش از حد مسواک نزنید
اگر بیش از دو بار در روز مسواک بزنید، در مجموع بیش از چهار دقیقه، می توانید لایه مینای دندان را که از دندان های شما محافظت می کند، از بین ببرید.
وقتی مینای دندان وجود ندارد، لایه ای از عاج را در معرض دید قرار می دهد. عاج دارای سوراخ های ریزی است که به انتهای عصبی منتهی می شود. وقتی این نواجی تحریک می شوند، ممکن است انواع درد را احساس کنید. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تقریباً ۲۰ درصد از بزرگسالان، درد و حساسیت دندان های خود را تجربه کرده اند.
خیلی سفت مسواک نزنید
مسواک زدن خیلی سخت نیز امکان پذیر است. دندان های خود را طوری مسواک بزنید که انگار آن ها را جلا می دهید. اگر مسواک شما به نظر می رسد که شخصی روی آن نشسته است، فشار زیادی وارد می کنید.
مینای دندان به اندازه کافی قوی است که از دندان ها در برابر هر چیزی که در داخل دهان شما می گذرد، از خوردن و آشامیدن تا شروع فرآیند گوارش محافظت می کند. کودکان و نوجوانان مینای نرم تری نسبت به بزرگسالان دارند و دندان هایشان را بیشتر در معرض پوسیدگی و فرسایش ناشی از غذا و نوشیدنی قرار می دهد.
هر روز از نخ دندان استفاده کنید
آیا می خواهید در معاینه بعدی خود از حداقل تراشیدن دندان هایتان جلوگیری کنید؟ نخ دندان ذراتی را که مسواک زدن از دست می دهد شل می کند. همچنین پلاک ها را از بین می برد و با این کار از ایجاد تارتار جلوگیری می کند. در حالی که پاک کردن پلاک ها آسان است، برای برداشتن جرم دندان به دندانپزشک نیاز دارید.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
 پوسیدگی دندان چیست؟ هنگامی که بافت سخت دندان (مینای دندان) در اثر ترشح اسید به وسیله باکتری به نام استرپتوکوک مواد معدنی خود، یعنی کلسیم و فسفر را از دست می ‌دهد، دندان دچار فرسایش می ‌شود. اصطلاحا گفته می‌ شود که شخص دچار دندان پوسیده شده است.
استفاده منظم از مسواک، نخ دندانی و مراجعه دوره ای و منظم به دندانپزشک می‌تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند. حذف پلاک و باکتری‌ها باعث حفظ سلامت دندان‌ها و پیشگیری از آلودگی های غیرقابل برگشت می‌شود.
از کشیدن سیگار جلوگیری کنید
سیگار کشیدن به خودی خود آسیب مستقیم به دندانهای شما نمی زند. با این حال، می تواند باعث خشکی دهان و تغییر نوع باکتری در دهان شما شود. این ممکن است خطر پوسیدگی و بیماری های لثه را افزایش دهد.
چطور مسواک بزنیم؟
روش صحیح مسواک کردن به طور موثری دندان و لثه‌ها را پاک می‌کند. نکات زیر را در ذهن داشته باشید :
•    از یک مسواک نرم استفاده کنید : برای جلوگیری از آسیب به مینای دندان، فقط از مسواک نرم استفاده کنید.
•    در زاویه ۴۵ درجه مسواک بزنید : زاویه مسواک مهم است، مسواک باید با زاویه ۴۵ درجه در برابر دندان به روی خط لثه قرار داده شود.
•    به درستی حرکت دهید : با استفاده از حرکات ملایم عقب، جلو و دایره‌ای کوچک، تمام سطوح دندان به آرامی مسواک زده می‌شود، از چرخش یا تراشیدن جلوگیری کنید.
•    زبان را مسواک بزنید : از مسواک خود برای مسواک زدن آرام زبان استفاده کنید.
•    بعد از مسواک زدن دهان را تمیز نگهدارید : ۳۰ دقیقه پس از مسواک از غذا خوردن جلوگیری کنید.
•    تعویض مسواک : مسواک باید حداقل هر ۳ ماه و همچنین پس از هر گونه بیماری تعویض شود.
•    قند ها : شواهد قاطع و زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد قند ها بزرگترین ماده‌ی غذایی موثر در بیماری‌های لثه و دندانی هستند. به طور خاص، میزان و فراوانی مصرف شیرینی‌جات، شدت پوسیدگی را تعیین می‌کند.
غذاها و نوشیدنی‌هایی که باید از مصرفشان بیش از حد آنها اجتناب کنید
از مصرف بیش از اندازه‌ی شکر و آب نبات پرهیز کنید، زیرا باکتری ‌های دهان برای تولید اسیدی که مینای دندان را تضعیف می‌کند و به دندان‌ ها آسیب می‌زند به شکر نیاز دارند. هر بار که دندان‌ها در معرض شکر قرار می‌گیرند، فرآیند اتلاف مواد معدنی شروع می‌شود و می‌تواند یک ساعت زمان ببرد تا دهان به حالت PHبدون اسیدی طبیعی برگردد. از جمله مواد خوراکی که باید حدالامکان از خوردن آنها بپرهیزید :
•    نوشابه
•    آب نبات
•    شیرینی‌ها و تنقلات شیرین
•    شکلات
•    کوکی‌ها
•    فست فود 
دیگر کربوهیدرات‌های قابل تخمیر نیز شامل این دسته هستند :
•    نان
•    کلوچه‌ها
•    موز
•    غلات صبحانه
مطالعات نشان می‌دهند که مصرف غذاهای اساسی نشاسته دار و میوه‌های تازه، با سطوح پایین‌تر پوسیدگی دندان همراه است، بنابراین خطر آنها به اندازه‌ی شکر و شیرینی‌ها نمی‌باشد. خوردن غذاهای متنوعی با مواد مغذی و اجتناب از آنهایی که حاوی قند و نشاسته هستند، برای حفظ دندان‌ها و لثه ‌ها ضروری است.
مراجعه به دندانپزشکی برای چکاپ
عدم معاینه دندان ‌ها به طور مرتب و منظم و چکاپ نکردن دوره‌ای آنها باعث بروز مشکلات عدیده‌ای می‌شود. واقعیت این است که ۳۱ درصد از بزرگسالان دچار پوسیدگی دندان و ۶۶ درصد از آنها دچار پلاک‌های قابل مشاهده می‌شوند، همچنین ۲۹ درصد از افراد از درد دائمی در دهان و دندان خود رنج می‌برند. مراجعه مرتب و منظم به دندانپزشک باید بخشی از برنامه شما باشد. 
لثه های خود را سالم نگه دارید
مواد مضر و بدشکلی به نام پلاک همیشه روی دندان های شما شکل می گیرد. اگر آن را برطرف نکنید، در دراز مدت می‌تواند باعث بروز درد، تورم و حتی خونریزی در لثه شود. پلاک دندان حتی می‌تواند باعث بروز عفونت‌ هایی شود که به استخوان فک نیز سرایت کرده و به آن آسیب وارد می‌کند.
این وضعیت موسوم به پریودنتیت است و توسط دندانپزشک شما درمان خواهد شد. اگر برای مداوای پریودنتیت در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه نکنید، احتمال این می‌رود که به زودی دچار درد و عفونت در لثه و دندان شوید. در صورت بروز عفونت، ممکن است لازم باشد که دندان ها برداشته شده یا کشیده شوند.
اجازه ندهید دهان شما خشک شود
فرسوده شدن مینای دندان، مشکلات و بیماری های لثه و پوسیدگی دندان ها به مرور زمان و با افزایش سن، همه باعث حساسیت بیشتر دندان‌ های شما می‌شوند. دندان های شما ممکن است هنگام نوشیدن چیزی گرم یا سرد یا حتی هنگام دندان قروچه آسیب دیده باشند.
مراقبت خوب از دندان، بهترین را پیشگیری از بروز آسیب های جدی در آینده است. برای اینکه به مرور زمان آسیب جدی به ساختار دندان هایتان وارد نشود مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و مرتباً به دندانپزشک خود مراجعه کنید. در صورت داشتن دندانهای حساس، دندانپزشک شما می تواند به شما در مراقبت و نگهداری از دندان های حساس کمک کند.
مراقب اسید باشید
نوشیدنی های گاز دار، مرکبات و بسیاری دیگر، حاوی مقادیر مشخصی اسید هستند. علاوه بر این مواد، غذاهای قندی و نشاسته ای نیز باعث می شوند که دهان شما اسیدی شود. یک محیط اسیدی نیز چیزی نیست که مینای دندان تحمل حضور در آن را داشته باشد.
حتی اگر از نوشیدنی های حاوی مواد اسیدی مینوشید، سعی نکنید آن ها را در دهان خود بچرخانید. تنها سعی کنید سریع آن ها را قورت دهید.
برای از بین بردن محیط اسیدی در دهان سعی کنید از لبنیاتی مثل شیر یا ماست مصرف کنید. سعی کنید غذاهای شیرین و نشاسته ای را با وعده های غذایی اصلی خود میل کنید، نه به عنوان میان وعده. زیرا همراه با خوردن غذا بدن شما سعی میکند بیشترین مقدار بزاق را ترشح کند. بزاق نیز در تمیز کردن دهان نقش مهمی بر عهده دارد.
مراقب بروز سرطان باشید
با افزایش سن، احتمال کمی وجود دارد که بتوانید سرطان دهان، گلو، زبان یا لب‌ های خود را تجربه کنید. بهترین راه برای جلوگیری از این امر، قطع مصرف سیگار و نوشیدن الکل تنها در حد اعتدال است.
بنابراین باید برای معاینه دهان و دندان خود به طور مرتب به دندانپزشک خود مراجعه کنید. او می تواند بروز هر مشکلی در خصوص دهان و دندان شما را تشخیص داده و درمان کند. برخی از علایم هشدار دهنده در خصوص بروز مشکلاتی مثل سرطان در این نواحی ممکن است شامل بروز زخم ها، لکه های قرمز یا سفید و هرگونه تغییر طولانی مدت در دهان باشد.
پوسیدگی دندان
مشکل پوسیدگی دندان افراد را در هر رده سنی تحت تاثیر قرار می دهد، اما شدت بیماری با افزایش سن بیشتر می شود. پوسیدگی دندان عمدتا شامل این موارد است :
حفره های دندانی : اینها نواحی آسیب پذیر در سطح سخت بیرونی دندان هستند که به منافذ یا سوراخ های کوچک تبدیل می شوند. حفره ها را پوسیدگی یا خرابی دندان هم می نامند.
پوسیدگی دندان : این پوسیدگی مستلزم قرار گرفتن دندان در معرض قند است اما به حساسیت دندان، مشخصات باکتریایی دهان، کمیت و کیفیت بزاق بستگی دارند و نیز به مدت زمانی که دندان در معرض قند قرار می گیرد.
بهترین راه برای مراقبت از دندان ها و لثه ها پیروی از عادات غذایی خوب، مسواک زدن و نخ کشیدن روزانه و جرمگیری و معاینه منظم دندان هاست.
چند اشتباه در مراقبت از دندان ها که باعث از بین رفتن دندانها می شود
•    نادیده گرفتن بوی بد دهان
بوی بد دهان شما می تواند نشان دهنده بهداشت ضعیف یا بیماری لثه باشد. بعضی اوقات ما خودمان متوجه بوی نامطبوع نمی شویم اما افرادی که با آنها صحبت می کنید می توانند بو کنند.
•    نوشیدن بعد از مسواک زدن
بله، البته ، شما قصد دارید بعد از مسواک زدن دندان های خود صبح به خوردن و نوشیدن بپردازید. اما بسیار مهم است که طعم مسواک شما آخرین عطر و طعم روز باشد. حتی نوشیدن چای درست قبل از خواب می تواند روی دندانهای شما تأثیر منفی بگذارد.
•    بعد از مسواک زدن دندان های خود را بشویید
بعد از مسواک زدن ، ممکن است دهان خود را با آب بشویید. اما آب زیادی در دهان نکنید بلکه مقدار کمی آب بچشید! این عادت پوسیدگی دندان را تا ۲۵ درصد کاهش می دهد. عطر و طعم مسواک شدید است ، اما به زودی به آن عادت خواهید کرد.
•    مسواک زدن خیلی سفت
وقتی نوبت به جلا دادن دندان هایتان می رسد ، ممکن است آنها را خیلی سخت پاک کنید . متأسفانه با انجام این کار فقط می توانید به مینای دندان خود آسیب وارد کرده و دندان های خود را حساس کنید. انتخاب مسواک مناسب شما نیز مهم است. بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.
•    مسواک زدن دندان ها بلافاصله پس از غذا
لطفاً توجه داشته باشید که مسواک زدن دندانهای شما بلافاصله پس از خوردن غذا ممکن است روی مینای دندان شما تأثیر منفی بگذارد ، خصوصاً اگر چیزی اسیدی مصرف کرده اید. باید حدود ۳۰ دقیقه از مسواک زدن خودداری کنید.
•    عوض نکردن مسواک
به طور معمول ، به گفته محققان ، توصیه می شود هر ۳ ماه یکبار مسواک خود را عوض کنید. در غیر این صورت ، باید به محض خراب شدن برس مسواک، این کار را انجام دهید. در این حالت مسواک زدن شما موثر خواهد بود و هر برآمدگی و فرورفتگی تمیز می شود.
•    عدم تغییر مسواک در هنگام بیماری
مسواک باعث از بین رفتن باکتری ها در دهان نمی شود. وقتی بیمار هستید، کافی است مسواک خود را تغییر دهید تا بعداً برای بار دیگر به بیماری مبتلا نشوید و مطمئن شوید که مسواکتان در روزهای مریضی به سایر مسواک ها برخورد نداشته باشد.

سوالات متداول
هر چند وقت یک بار باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
مراجعه به دندانپزشک هر ۳ ماه یک بار باید صورت پذیرد اما نهایتا می توان هر ۶ ماه یک بار جهت ویزیت به دندانپزشک مراجعه کرد.
آیا دندان های شیری کودکان نیز نیاز به مراقبت دارند؟
از آن جا که دندان های شیری در تکلم و جویدن غذا به کودک کمک می کند در نتیجه باید مراقبت از آن ها را جدی گرفت.
مهم میباشد که از چه نوع مسواکی استفاده کنیم؟
بله. باید از مسواک نرم استفاده شود.
هر روز باید از نخ دندان استفاده کنیم؟
بله. استفاده هر روزه از نخ دندان الزامیست.
چند بار در روز باید مسواک بزنیم؟
دو بار در روز به مدت دو دقیقه مسواک بزنید.

منبع : drmarshad.com
draghajeri.com
genicimplant.com