پیش از پرداختن به موضوع نوار عصب و عضله مفتخریم به اطلاع برسانیم که در درمانگاه خیریه امام علی ابن ابیطالب علیه السلام شهرک غرب انجام نوار عصب و عضله توسط پزشک متخصص انجام میپذیرد.
خیریه بودن درمانگاه سبب شده تا جهت رفاه حال مراجعه کنندگان و بیماران گرامی تعرفه ها به حداقل ممکن کاهش پیدا کند.
جهت کسب اطلاع از ساعت حضور متخصصین مغز و اعصاب درمانگاه اینجا راکلیک کنید.
دستگاه نوار عصب و عضله چیست؟
دستگاه نوار عصب و عضله (Electromyography (EMG و Nerve Conduction Studies (NCS) دستگاه تشخیصی است که برای ارزیابی و تشخیص بیماری های مرتبط با اعصاب محیطی و عضلات استفاده میشود که این روش شامل دو بخش اصلی است:
1. بررسی هدایت عصبی (NCS) : این آزمایش سرعت و کیفیت انتقال پیام های عصبی را میسنجد. بدین شکل که دستگاه سیگنال های الکتریکی را از طریق الکترود هایی که روی پوست چسبانده شدهاند، به اعصاب میفرستد و سپس این سیگنالها را پس از عبور از یک قسمت معینی از عصب اندازهگیری میکند. این فرآیند به ارزیابی و تشخیص بیماریهایی مانند نوروپاتیها و آسیبهای عصبی کمک میکند.
2. الکترومیوگرافی (EMG) : در این آزمایش، یک سوزن بسیار باریک شبیه به الکترود درون عضلات انتخاب شده وارد میشود تا فعالیت الکتریکی را زمان استراحت و هنگام انقباض عضله ضبط کند. این اطلاعات میتوانند در تشخیص شرایطی مانند بیماریهای عضلانی، اختلالات عصبعضله و بیماریهای دیگر کاربرد داشته باشند.
این آزمایشات برای تشخیص دقیقتر اختلالات عصبی-عضلانی مانند آتروفی عضلانی، بیماریهای نوروموسکولار، ضعفهای عضلانی ناخواسته و مشکلاتی مانند سندرم تونل کارپال را تشخیص دهند یا رد کنند.
نوار عصب و عضله چیست؟
نوار عصب و عضله، که به آن الکترومیوگرافی (EMG) و بررسی هدایت عصبی (NCS) نیز گفته میشود، روشی برای آزمایش و ارزیابی عملکرد اعصاب محیطی و عضلات است. این روشها به پزشکان کمک میکنند تا مشکلات سیستم عصبی محیطی - شبکهای از اعصاب که در سرتاسر بدن پراکنده هستند و به مغز و نخاع متصل نمیشوند - را تشخیص دهند.
نوار عصب و عضله چگونه عمل میکند؟
نوار عصب و عضله، که شامل الکترومیوگرافی (EMG) و بررسی هدایت عصبی (NCS) است، به شکل زیر عمل میکند:
1. بررسی هدایت عصبی (NCS):
- الکترود های کوچکی روی پوست در نزدیکی عصب مورد مطالعه قرار داده میشوند.
- یک سیگنال الکتریکی کوچک به عصب اعمال میشود، که باعث ایجاد یک پاسخ الکتریکی در عصب میشود.
- الکترود های دیگری این پاسخ را ثبت میکنند، و دستگاه سرعت و قدرت سیگنال عبوری از عصب را اندازهگیری میکند.
- اگر سیگنالهای عصبی کند یا ضعیف باشند، این ممکن است نشاندهنده آسیب یا بیماری در عصب باشد.
2. الکترومیوگرافی (EMG):
- در EMG، یک سوزن الکترود باریک وارد عضله میشود.
- بیمار از استراحت تا انقباض کامل، دامنهای از حرکات عضلانی را انجام میدهد.
- الکترود سوزنی فعالیتهای الکتریکی را که به عنوان پتانسیلهای اکشن عضلانی شناخته میشوند، ثبت میکند.
- دادهها تحلیل میشوند تا بینشی در مورد وضعیت عضلات و اعصابی که آنها را کنترل میکنند فراهم کند.
این دو آزمایش اغلب با هم انجام میشوند چرا که اطلاعات تکمیلی به پزشک در مورد سلامت اعصاب و عضلات میدهند. معمولاً NCS ابتدا انجام میشود و پس از آن EMG به دنبال میآید. هر دو آزمایش نسبتاً بدون درد هستند، اگرچه بیماران ممکن است کمی ناراحتی یا درد مختصر تجربه کنند.
درمانگاه خیریه امام علی ابن ابیطالب (ع) با داشتن مجهز ترین دستگاه های نوار عصب و عضله، انجام این آزمایش را با پزشکان متخصص و مجرب، بهترین و ایمن ترین ها را برای شما به ارمغان میآورد.
انواع نوار عصب و عضله چیست؟
نوار عصب و عضله که شامل الکترومیوگرافی (EMG) و بررسی هدایت عصبی (NCS) است، در واقع با انواع گوناگونی از تستهای تخصصی همراه است که برای سنجش و تشخیص وضعیت اعصاب و عضلات به کار میروند. این انواع عبارتند از:
1. بررسی هدایت عصبی استاندارد (Standard Nerve Conduction Studies) :
- تست هدایت حسی : سرعت و قدرت پاسخهای عصبی ناشی از تحریک حسی را اندازهگیری میکند.
- تست هدایت حرکتی : سرعت و قدرت پاسخهای عصبی حرکتی را بررسی میکند.
2. الکترومیوگرافی استاندارد (Standard Electromyography) :
- تست الکترود سوزنی: به ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات در زمان استراحت و فعالیت کمک میکند.
3. تستهای تخصصی NCS/EMG:
- تست تکراری تحریک : برای تشخیص اختلالات عصب-عضله مثل میاستنی گراویس.
- تست F-wave یا H-reflex : برای ارزیابی پتانسیلهای عصبی که از نخاع بازتاب میکنند.
- تست الکترود سطحی چند نقطهای : که در آن الکترودهای چسبنده بیشتر و دقیقتری برای ثبت فعالیت عضلانی استفاده میشود.
- تستهای تحریک تک فیبر : برای اندازهگیری دقیق فعالیت عصب-عضله در سطح میکروسکوپی.
- بررسی نوار مغز و عضله (Electroencephalography - EEG) : ممکن است در موارد خاص برای بررسی فعالیت مغزی همزمان با عضلات استفاده شود.
استفاده از هر کدام از این تستها بسته به شرایط بیمار و شک به وجود اختلال خاصی در نظام عصبی-عضلانی تعیین میشود. پزشکان با انتخاب مناسبترین تستها بر اساس سابقه پزشکی و علائم بیمار، به تشخیص و درمان دقیقتر میپردازند.
چرا پزشک نوار عصب و عضله را تجویز میکند؟
پزشک ممکن است آزمایش نوار عصب و عضله (شامل EMG و NCS) را به چند دلیل تجویز کند :
1. تشخیص اختلالات عصبی : برای تشخیص بیماریها و شرایطی که بر اعصاب محیطی تأثیر میگذارند، مانند نوروپاتیهای محیطی، اختلالات عصبی-عضلانی مانند آمیوتروفیک لترال اسکلروزیس (ALS) یا بیماری های عصبی مانند نارسایی دیسک کمر.
2. بررسی آسیبهای عصبی : در صورتی که بیمار آسیبی مانند آسیبهای فشاری، قطعی عصب یا آسیبهای ناشی از تروما را تجربه کرده باشد.
3. تعیین علت دردهای اسکلتی-عضلانی : مانند کمردرد، گردن درد، دردهای اندامها، بیحسی، مور مور شدن و ضعف عضلانی.
4. ارزیابی شرایطی که تحت تأثیر تغییرات عصبی-عضلانی هستند : مانند سندرم کانال کارپال، هرنی دیسک کمری یا گردنی، نوروپاتی دیابتی، و سندرم گیرافتادگی عصب.
5. پایش و ارزیابی بیمار برای برنامهریزی درمان : برای تایید موفقیت یا دلایل عدم موفقیت یک روش درمانی و تنظیم مراحل بعدی.
6. تشخیص اختلالات عضلانی : اختلالات عضلانی مانند دیستروفیهای عضلانی یا التهابات عضلانی (میوزیت) که میتواند باعث ضعف عضلات شود.
آزمایش نوار عصب و عضله اطلاعات دقیقی در مورد سلامت سیستم عصبی محیطی و عضلات فراهم میکند که به پزشک کمک میکند تشخیص دقیقتری ارائه داده و روش درمان مناسب را انتخاب کند.
خطرات آزمایش نوار عصب و عضله چیست؟
خطر بروز عوارض شدید یا عوارض جانبی برای آزمایشات الکترومیوگرافی بسیار کم است. با این حال در طول یا بعد از آزمایش سوزن نوار عصب و عضله، بسیاری از افراد درد اعصاب و عضلانی را تجربه می کنند.
استراحت و استفاده از مسکن های بدون نسخه ممکن است به کاهش سریع تر درد عضلانی کمک کند اما معمولا ظرف چند روز این عارضه خود به خود برطرف می شود. در موارد پراکنده پس از آزمایش سوزن، فرد ممکن است تورم بافت نرم (ادم لنفاوی) یا عفونت پوستی را در مجاورت محل سوراخ تجربه کند.
همچنین در یک آزمایش مطالعه هدایت عصبی برخی از افراد ممکن است ناراحتی یا درد بیشتری احساس کنند. در واقع در یک مطالعه از سال 2014، 200 نفر که آزمایش های الکترومیوگرافی و مطالعات هدایت عصبی را دریافت کردند، توسط محققان بررسی شدند و 58.5 درصد در پاسخ به این سوال که نوار عصب و عضله چیست و چگونه بوده است، گفتند این آزمایش ناراحت کننده بود.
تفسیر جواب نوار عصب و عضله چیست؟
تفسیر EMG و NCS همیشه ساده نیست و ممکن است بیشتر از یک تشخیص احتمالی داشته باشد اما آزمایش ها تعداد احتمالات تشخیصی را کاهش می دهند.
در ادامه به برخی از اصطلاحات این تست می پردازیم که برای تفسیر پاسخ نوار عصب و عضله، پاسخ به اینکه نوار عصب و عضله چیست کمک کننده هستند :
• دامنه : سیگنال الکتریکی به صورت موج نشان داده می شود و دامنه ارتفاع آن است.
• سرعت رسانایی (CV) : سرعت رسانش سرعت حرکت تکانه الکتریکی در طول عصب را توصیف می کند.
• مدت زمان : این عرض یک موج الکتریکی را توصیف می کند.
• بلوک هدایت : این کاهش سیگنال در سراسر یک ناحیه تشریحی مانند مچ دست است. بلوک هدایت نشان دهنده گیر افتادن عصب مانند سندرم تونل کارپ است .
• رفلکسF : موج F نوعی پژواک الکتریکی محسوب می شود که در آن تکانه به سمت ستون فقرات حرکت می کند و سپس در امتداد همان فیبر به پایین برمی گردد. بنابراین حسی از رسانایی در تمام طول یک عصب حرکتی را می دهد.
• رفلکس H: موج H معادل الکتریکی یک رفلکس در پا است. یک تکانه از طریق یک عصب حسی به نخاع می رود و سپس در طول یک عصب حرکتی برمی گردد.
سوالات متداول
1. آیا انجام نوار عصب و عضله دردناک است؟
پاسخ به این سوال متفاوت است، زیرا بسته به آستانه درد بیمار دارد. برخی بیماران آزمایش NCS را بدون درد توصیف میکنند، در حالی که دیگران ممکن است سوزش و گزگز جزئی احساس کنند. EMG ممکن است احساس ناراحتی به همراه داشته باشد، زیرا سوزن وارد عضله میشود.
2. آیا برای انجام نوار عصب و عضله نیاز به آمادگی خاصی است؟
معمولاً فرد باید از روز قبل از آزمایش از لوسیون، کرم یا هر نوع مرطوب کنندهای روی پوستی که تست روی آن انجام میشود، استفاده نکند تا محل تست خشک و تمیز باشد.
3. چه مدت طول میکشد تا نتایج نوار عصب و عضله آماده شود؟
نتایج ممکن است بلافاصله توسط فیزیوتراپیست تفسیر و با پزشک در میان گذاشته شوند، اما گزارش نهایی و تفسیر کامل ممکن است چند روز طول بکشد.
4. آیا انجام نوار عصب و عضله خطری دارد؟
خطرات مرتبط با انجام این تستها بسیار کم است. بیماران ممکن است پس از آزمایش در محل سوزنهای EMG احساس درد دردناکی داشته باشند یا کبودی ببینند که به زودی برطرف میشود.
5. آیا میتوان نوار عصب و عضله را در حالی که فرد باردار است انجام داد؟
بله، این آزمایش برای زنان باردار یا بیمارانی که دستگاه کاشتنی دارند بیخطر است، اما این موضوع باید قبل از آزمایش با پزشک در میان گذاشته شود.
6. چرا پزشک ممکن است هم EMG و هم NCS را تجویز کند؟
هر دو آزمایش اطلاعاتی مکمل ارائه میدهند و توسط پزشک برای تشخیص دقیقتر مشکلات عصبی یا عضلانی استفاده میشوند.
7. آیا قبل از انجام نوار عصب و عضله باید داروها را قطع کرد؟
این به داروهای مصرفی بستگی دارد. برخی ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند. بنابراین، بیمار باید هنگام تعیین وقت برای آزمایش، پزشک را از تمام داروها و مکملهای مصرفی مطلع سازد.
8. آیا میتوان در دوران نقاهت یا بعد از عمل جراحی نوار عصب و عضله انجام داد؟
بله، اما توصیه میشود که در مواردی که تازه عمل جراحی شدهاند، با پزشک معالج خود مشورت کنند تا زمان مناسبی برای آزمایش تعیین شود.
نوار عصب و عضله دو و چهار اندام یعنی چه؟
آزمایش نوار عصب و عضله دو یا چهار اندام به تست الکترومیوگرافی (EMG) و بررسی هدایت عصبی (NCS) مختص دو یا تمام چهار اندام (دستها و پاها) اشاره دارد. این تستها جهت ارزیابی عملکرد اعصاب محیطی و عضلات انجام میشوند. درمان مورد نظر و ناحیهای که علائم بیمار در آن مشاهده میشوند، مشخص میکند که آیا آزمایش باید روی دو اندام (مثلاً هر دو دست یا پا) یا هر چهار اندام انجام شود.
نوار عصب و عضله دو اندام ممکن است زمانی توصیه شود که بیماری یا آسیب عمدتاً محدود به یک نیمتنه باشد، مانند موارد زیر:
- ضعف یا بیحسی فقط در دستها یا فقط در پاها.
- درد یا مشکلات خاص در یک منطقه مانند نوروپاتی دیابتی که فقط پاها را تحت تأثیر قرار داده است.
نوار عصب و عضله چهار اندام به طور کلی برای بیمارانی که دارای علائم بیشتر گستردهای هستند تجویز میشود، مثل:
- بیماران با تظاهرات آسیب یا اختلالات عصب محیطی در هر دو دست و پا.
- شرایطی مانند نوروپاتیهای پلیرادیکولوپاتیک، که میتوانند هم دستها و هم پاها را درگیر کنند.
پروسه آزمایش به این صورت است که الکترودها یا سوزنها روی مناطق مختلف دستها و پاها قرار داده میشوند تا فعالیت الکتریکی اعصاب و عضلات را ثبت کنند. هدف از این است که اطلاعات دقیقی در مورد سلامت اعصاب و عضلات و عملکرد آنها به دست آوریم و مشکلی که منجر به ناراحتی بیمار میشود، تشخیص دهیم.