دندان ها در اثر عدم رعايت بهداشت مناسب دهان و دندان و تغذيه نادرست، در معرض پوسيدگي قرار مي گيرند. چنانچه براي درمان اين پوسيدگي ها زود اقدام نماييم و آنها را ترميم كنيم، نياز به تداخل و دستكاري چنداني از طرف دندانپزشك نخواهند داشت و به راحتي ترميم مي شوند. اما گاهي پوسيدگي ها چنان پيشرفت مي كنند كه بخش زيادي از نسج دندان از بين مي رود و ساختمان دندان تا حد زيادي تخريب مي شود. گاهي اوقات نيز ضربه هايي (Trauma) كه به دندان مي خورند باعث مي شوند كه دندان بشكند. اگر شكستگي دندان كوچك باشد مي توان آن را به كمك مواد پركردني ترميم كرد، اما در شكستگي هاي بزرگ، دندان بايد به كمك روكش از تخريب بيشتر محافظت شود.
روکش دندان (Dental Crowns)
روکش، از روش‌هاي بازسازي دندان است که نوعي ترميم غيرمستقيم دندان به حساب مي‌آيد، يعني دندانپزشک پس از تراش و آماده سازي دندان از آن قالب گيري مي کند و قالب را جهت ساخت روکش به لابراتوار مي فرستد و سپس آن را روي دندان مي چسباند.
يکي از دلايل عمده اي که دندان نياز به روکش پيدا مي کند، زماني است که دندان تحت درمان عصب کشي (روت کانال) قرار مي گيرد. مطالعات مختلف نشان داده اند که عدم قرار دادن روکش در دندان هاي خلفي (Molar)عصب کشي شده، خطر شکستن دندان را تا شش برابر افزايش مي دهد. در صورت بروز اين شکستگي ها بسته به نوع و جهت خط شکستگي، ممکن است دندان غير قابل نگهداري شود و دندانپزشک مجبور به کشيدن دندان گردد. به هر حال، قضاوت و تشخيص دندانپزشک در روکش‌گذاري دندان پس از درمان ريشه، نقش اصلي را دارد.
از ساير دلايل نياز دندان ها به روکش، وجود ترميم هاي بسيار بزرگ در ميان نسج دنداني بسيار نازک و شکننده يا وجود ترک هاي ريز در اطراف پرکردگي مي باشد. در اين موارد بنا به تشخيص دندانپزشک و به منظور حفاظت از يکپارچگي ساختار نسج دندان، ساخت روکش توصيه مي شود.
گاهي اوقات لازم است روكش بر روي دنداني قرار بگيرد كه تاج آن به دليل تخريب كاملا از بين رفته است و نسج سالم و محکمي براي قرار دادن کراون وجود ندارد. اين دندان ها معمولا درمان ريشه مي شوند و سپس قسمتي از پركردگي داخل كانال خالي شده و ميله اي به نام پست (Post) داخل آن قرار مي گيرد كه اين ميله باعث گير کردن روكش به دندان خواهد شد. در قسمت بالاي اين ميله نيز قسمتي به نام هسته (Core) شبيه تاج دندان بازسازي مي شود و سپس پست و هسته به دندان چسبانده مي شوند و مراحل بعدي ساخت روكش مانند دندان عادي ادامه پيدا مي كند.
ظاهر دندان هايي که بد شکل هستند، مثل دندان هاي ميخي شكل يا دندان هايي كه اندازه هاي كوچك تر يا نامتناسب تري با دندان هاي ديگر دارند يا داراي بد رنگي مادرزادي يا اکتسابي هستند، به كمك روكش قابل اصلاح است.
براي برخي افراد نيز که به دنبال لبخندي زيباتر و دندان هايي روشن تر هستند، روکش دندان هاي جلو که گاهي ممکن است 6 تا 12 دندان را در بر گيرد، مي تواند به اين امر کمک نمايد. در اين موارد دندانپزشک معمولا قبل از تراش دندان ها به کمک قالب گيري، عکاسي و روش هاي ديجيتال، طرح و فرم دندان ها را متناسب با فرم لب، صورت و لبخند بيمار طراحي مي کند و بر اساس آن اقدام به تراش و تهيه روکش هاي دنداني مي نمايد.
در شماره آينده به بررسي انواع مختلف روکش ها و کاربرد آنها مي پردازيم.
دکتر پويا سلطان زاده
دندانپزشک
داراي بورد تخصصي پروتزهاي دنداني و ايمپلنت از امريکا
استاد دانشگاه لوما ليندا، کاليفرنيا