در ابتدا پیش از مطالعه موضوع آندوسکوپی گوارشی مفتخریم به اطلاع برسانیم که در درمانگاه خیریه امام علی ابن ابیطالب علیه السلام انجام آندوسکوپی گوارشی توسط پزشکان متخصص به همراه تعرفه خیریه انجام می‌گردد.
جهت کسب اطلاع از ساعت حضور متخصصین گوارش درمانگاه اینجا را کلیک کنید.
آندوسکوپی چیست؟
آندوسکوپی یک شیوه تشخیصی و کم تهاجمی است که از آن برای بررسی دستگاه گوارش استفاده میشود. انواع مختلفی از آندوسکوپی وجود دارند که هر کدام بسته به قابلیت‌شان برای بخش خاصی از بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، برای بررسی دهان، گلو و مری از آندوسکوپی فوقانی استفاده میشود یا برای بررسی راست روده و روده بزرگ از کولونوسکوپی استفاده میشود. آندوسکوپی‌ها فقط مختص به تشخیص نیستند و می‌توانند در برخی از عمل‌های جراحی نیز مورد استفاده قرار بگیرند.
آندوسکوپی شیوه رایجی است که اغلب پزشکان از آن برای تشخیص انواع بیماری‌ها استفاده می‌کنند، اما متخصص گوارش به طور اختصاصی‌‌تر از این آزمایش تصویربرداری بهره می‌برد. بنابراین بهتر است برای انجام آندوسکوپی به متخصص داخلی یا گوارش مراجعه کنید. همچنین در سایت می‌توانید جهت اطلاع از ساعت حضور متخصصین گوارش اینجا کلیک کنید. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا همه جوانب دستگاه آندوسکوپی را مورد بررسی قرار دهیم.
نام های دیگر آندوسکوپی چیست؟
• برونکوسکوپی
• کولونوسکوپی
• سیستوسکوپی
• لاپاراسکوپی
• لارنگوسکوپی
• مدیاستینوسکوپی
• توراکوسکوپی
• آندوسکوپی فوقانی
دستگاه آندوسکوپی چیست؟
آندوسکوپ وسیله‌ای مجهز به دوربین، نور و لوله انعطاف‌پذیر است که می‌تواند به قسمت های مختلف مجاری درونی شما از جمله معده، روده، رحم و ریه وارد میشود و از آنها تصویربرداری می‌کند. همچنین ممکن است در انتهای لوله آندوسکوپ یک قیچی جراحی برای تهیه بیوپسی، از بافت‌ها تعبیه می شود.
از آندوسکوپی برای چه استفاده می شود؟
از آندوسکوپی در بیشتر اوقات برای تشخیص و گاهی اوقات برای درمان بیماری های دستگاه گوارش استفاده میشود. اما به‌طور‌کلی کاربرد این دستگاه به موارد زیر خلاصه میشود :
o بررسی علائم : آندوسکوپی به پزشک کمک می‌کند تا مشخص شود چه چیزی باعث علائم و نشانه‌های گوارشی همچون تهوع، استفراغ، شکم درد، مشکل در بلع و خونریزی گوارشی میشود.
o تشخیص بیماری : برخی مواقع از آندوسکوپی برای تهیه بیوپسی (نمونه برداری از بافت) جهت آزمایش‌ها و شرایطی مانند کم‌خونی، خونریزی، بیماری های التهابی روده، اسهال و یا سرطان‌های دستگاه گوارش استفاده می‌کنند.
o درمان : دستگاه آندوسکوپ می‌تواند به ابزارهای خاصی مجهز شود و برای درمان‌هایی مانند سوزاندن رگ خونریزی کننده برای توقف خونریزی، گشاد کردن مری باریک، بریدن پولیپ یا برداشتن یک جسم خارجی استفاده شود.
ساختمان دستگاه آندوسکوپ به چه صورت است؟
در یک آندوسکوپ معمولی از فیبر نوری برای انتقال موثر نور استفاده میشود. در این تکنیک (فیبر نوری)، نور از طریق یک فیبر شیشه‌ای انعطاف‌پذیر (شفاف) منتقل میشود. فیبر نوری به دستگاه آندوسکوپ اجازه می‌دهد تا نور را در مسیر‌های منحنی عبور دهد. با این کار دسترسی به فضا‌های دشوار و غیرقابل نفوذ را آسان می‌کند.
به طور معمول لوله دستگاه آندوسکوپی با پلاستیک یا فولاد پوشانده میشود تا در برابر آب، اسید و رطوبت مقاوم باشد. در واقع می‌توان آندوسکوپ را به عنوان یک لوله انعطاف‌پذیر بلند و نازک توصیف کرد که دارای یک دوربین در یک طرف آن است. به‌طور‌کلی قطعات آندوسکوپ شامل موارد زیر است :
• لوله انعطاف‌پذیر نازک و بلند که می‌تواند برخی مواقع کوتاه باشد
• یک لنز یا سیستم لنز
• سیستم انتقال نور
• چشمی
• سیستم کنترل
آندوسکوپی برای تشخیص چه بیماری هایی استفاده می شود؟
مشکلات شایع گوارشی عمده‌ترین بیماری‌هایی هستند که توسط آندوسکوپی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در ادامه این بیماری‌ها را بررسی خواهیم کرد :
• بیماری‌های التهابی روده : بیماری های التهابی روده (IBD) گروهی از اختلالات روده‌ای که باعث التهاب طولانی مدت دستگاه گوارش می‌شوند شامل بیماری کولیت اولسراتیو و بیماری کرون.
• سندروم روده تحریک پذیر : سندروم روده تحریک پذیر (IBS) نوعی اختلال دستگاه گوارش است و باعث ایجاد علائمی مانند درد مکرر شکم، اسهال و یبوست میشود. معمولا از آندوسکوپی برای این بیماری استفاده نمی‌شود، اما در برخی موارد برای رد سایر علت های احتمالی برای علائم بیمار استفاده میشود.
• زخم معده : اندوسکپی برای تشخیص روش درمان زخم معده (دراثر عفونت با باکتری معده) انجام میشود.
• پانکراتیت : پانکراتیت یعنی التهاب پانکراس یا همان لوزالمعده؛ به‌طور‌کلی اگر شما علائمی همچون اسهال، استفراغ، تب، تورم شکم و ضربان قلب بالا داشته باشید، ممکن است از آندوسکوپی برای تشخیص پانکراتیت استفاده کنند.
• بیماری رفلاکس معده به مری : رفلاکس معده یعنی بازگشت محتویات و اسید معده به مری؛ اگر علائمی مانند حالت تهوع، درد قفسه سینه، سرفه مزمن، بوی بد دهان و درد در هنگام بلع را داشته باشید، ممکن است از آندوسکوپی برای تایید بیماری استفاده کنند.
• فتق هیاتال : معده شما زیر دیافراگم است، اما در افراد مبتلا به فتق هیاتال، بخشی از معده از طریق عضله به سمت بالا حرکت می‌کند. اگر علائمی همچون سوزش سر دل و مشکل در آروغ زدن دارید، از آندوسکوپی برای تشخیص علت ایجاد علائم استفاده خواهد شد.
• سرطان دستگاه گوارش : معمولا از آندوسکوپی فوقانی برای تشخیص سرطان دستگاه گوارش استفاده می‌کنند. در طول آزمایش از یک برس مخصوص برای تهیه بیوپسی از سلول‌ها استفاده میشود.
چه موقع اندوسکوپی لازم است؟
به‌طور‌کلی ممکن است از آندوسکوپی برای تشخیص سایر بیماری‌های زیر هم استفاده شود :
• یبوست مزمن
• سنگ کیسه صفرا
• خونریزی غیر قابل توضیح در دستگاه گوارش
• تومورها
• عفونت‌ها
• انسداد مری
• خون در ادرار
• سایر مشکلات دستگاه گوارش
• خونریزی غیر معمول واژن یا لکه بینی که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد
آندوسکوپی معده و آندوسکوپی روده چگونه انجام میشود؟
بیشتر آندوسکوپی‌ها روند مشابهی با یکدیگر دارند، به همین دلیل در این بخش از آندوسکوپی فوقانی به عنوان نمونه استفاده می‌کنیم. آندوسکوپی فوقانی یک روش سرپایی است، یعنی بلافاصله بعد از انجام آن می‌توانید به خانه بروید. این روش می‌تواند کمی آزار دهنده باشد، اما نباید دردناک باشد. این عمل تقریبا نیم ساعت طول میکشد و پزشک شما به صورت زیر عمل می‌کند :
• یک اسپری بی‌حس کننده به گلو می‌زند و یک محافظ دهان برای محافظت از دندان‌های شما وارد می‌کند.
• آندوسکوپ را از طریق دهان و به سمت مری، معده و دوازدهه هدایت می‌کند.
• هوا را از طریق آندوسکوپ به معده و اثنی عشر پمپ می‌کند تا دید اعضا را آسان‌تر کند.
• تصاویر را از آندوسکوپ بر روی مانیتور ویدیویی در حین جستجوی مشکلات یا انجام درمان مشاهده می‌کند.
• در صورت لزوم، قطعات کوچک بافت را برای بیوپسی (معاینه در آزمایشگاه) برمی‌دارد.
• در صورت نیاز یک درمان را انجام می‌دهد.
در آندوسکوپی چه چیزی مشخص میشود؟
از این روش درمانی برای تعیین علت خونریزی و تشخیص تومورها، زخم‌ها، بیماری‌های التهابی و ناهنجاری‌های ساختاری معده و روده استفاده میشود.
بعد از آندوسکوپی چه اتفاقی می افتد؟
اگر آندوسکوپی شما همراه با برش سطحی باشد، پزشک زخم های برش را با بخیه می بندد و بلافاصله پس از عمل آنها را پانسمان می‌کند. بعد از عمل می‌بایست با پیروی از دستورالعمل‌های مراقبتی، از عفونت جلوگیری کنید. بعد از آندوسکوپی احتمالا نیاز به همراه خواهید داشت تا شما را تا خانه همراهی کند. روز بعد از آندوسکوپی را طوری برنامه‌ریزی کنید که بتوانید به مقدار کافی استراحت کنید.
به دلیل برخی از شیوه‌های ناراحت کننده آندوسکوپی، ممکن است به مدتی نیاز داشته باشید تا احساس خوبی داشته باشید و به روال معمول روزانه خون برگردید. به عنوان مثال، پس از آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، ممکن است گلو درد داشته باشید و برای چند روز نیاز به خوردن غذاهای نرم داشته باشید. یا پس از سیستوسکوپی برای معاینه مثانه، خون در ادرارتان وجود داشته باشد. این عارضه معمولا بعد از مدت زمان کوتاهی بهبود می‌یابد، اما در صورت تداوم باید به پزشک خود اطلاع دهید.
انواع اندوسکوپی کدامند؟
بیشتر آندوسکوپی‌ها معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شوند، اما در برخی مواقع ممکن است از بی‌حسی برای کاهش درد شما استفاده کنند. بخش‌های مختلفی از دستگاه گوارش مری، معده و اثنی عشر (ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی)، روده کوچک (انتروسکوپی)، روده بزرگ یا کولون (کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی)، مجرای صفراوی، رکتوم (رکتوسکوپی) و مقعد (آنوسکوپی) توسط اندوسکوپ بررسی می‌شوند.
آندوسکوپی چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟
• خونریزی : اگر در آندوسکوپی که روی شما صورت می‌گیرد، بیوپسی انجام شود ممکن است پس از آندوسکوپی دچار خونریزی شوید. در موارد نادر ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشید.
• عفونت : بیشتر آندوسکوپی‌ها شامل معاینه و بیوپسی هستند و خطر عفونت کمی دارند. هنگامی که اقدامات اضافی به عنوان بخشی از آندوسکوپی شما انجام میشود، خطر عفونت افزایش می‌یابد. بیشتر عفونت‌ها جزئی هستند و با آنتی‌بیوتیک قابل درمان هستند. در صورتی که در معرض خطر بالاتر عفونت هستید، ممکن است پزشک قبل از عمل برای شما آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیرانه تجویز کند.
• پارگی دستگاه گوارش : پارگی مری یا قسمت دیگری از دستگاه گوارش فوقانی ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و گاهی اوقات جراحی برای ترمیم آن داشته باشد. خطر این عارضه بسیار کم است به طوری که تقریباً در ۱ مورد از هر ۲۵۰۰ تا ۱۱ هزار آندوسکوپی فوقانی تشخیصی رخ می‌دهد. اگر اقدامات اضافی مانند گشاد کردن مری شما انجام شود، خطر افزایش می‌یابد.
• تجویر داروی آرامبخش بیش‌از‌حد، اگرچه آرامبخش همیشه ضروری نیست.
• احساس نفخ برای مدت کوتاهی بعد از انجام عمل
• بی حس شدن گلو یا مقعد برای چند ساعت به دلیل استفاده از بی حس کننده موضعی
• درد مداوم در ناحیه آندوسکوپی
ما در درمانگاه خیریه امام علی ابن ابیطالب (ع) با داشتن مجهز ترین دستگاه آندوسکوپی گوارشی، انجام آزمایشات را با پزشکان متخصص و مجرب، بهترین ها را با کمترین عوارض، برای شما به ارمغان می‌آورد.
با مشاهده چه علائمی به دکتر متخصص مراجعه کنیم؟
به‌طور‌کلی هر نوع آندوسکوپی خطرات مختص به خودش را دارد. برای مثال در هیستروسکوپی ممکن است خطر کوچکی برای سوراخ شدن رحم، خونریزی رحم و ضربه به دهانه رحم وجود داشته باشد. اگر آندوسکوپی کپسولی انجام داده باشید، ممکن است کپسول در جایی از دستگاه گوارش گیر کند.
این خطر برای افراد مبتلا به شرایطی که باعث باریک شدن دستگاه گوارش میشود (مانند تومور)، افزایش می‌یابد. شما می‌توانید با پیروی دقیق از دستورالعمل‌های پزشک نظیر ناشتا بودن و قطع برخی داروها، خطر عوارض جانبی را کاهش دهید. با مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کنید :
• مدفوع تیره رنگ
• تنگی نفس
• درد شدید و مداوم شکم
• درد قفسه سینه
• استفراغ خون
سوال های متداول
نتایج آندوسکوپی تا چند روز بعد مشخص می شود؟
جواب آندوسکوپی بلافاصله بعد از عمل قابل رویت هستند، اما اگر از شما بیوپسی گرفته شده باشد، ممکن است نتایج بعد از دو هفته مشخص شوند.
آندوسکوپی چقدر طول می کشد؟
بسته به نوع آندوسکوپی، ممکن است آزمایش نیاز به زمان‌های متفاوتی داشته باشد. اما به طور معمول حدود ۳۰ دقیقه طول میکشد.
آیا آندوسکوپی درد دارد؟
آندوسکوپی می‌تواند آزاردهنده باشد، اما درد ندارد.
درد معده بعد از آندوسکوپی طبیعی است؟
ممکن است بعد از آندوسکوپی مقداری نفخ و درد معده داشته باشید که کاملا طبیعی است و بعد از مدتی برطرف میشود. اما در صورت تداوم باید به پزشک مراجعه کنید.
آندوسکوپی چگونه انجام میشود؟
اندوسکپی آزمایشی برای بررسی داخل بدن شما است. در این روش یک لوله بلند و نازک با یک دوربین کوچک در داخل، به نام آندوسکوپ، از طریق یک سوراخ طبیعی مانند دهان به بدن منتقل میشود.
جواب آندوسکوپی چقدر طول میکشد؟
در بیشتر موارد، آندوسکوپیست می‌تواند نتایج را بلافاصله بعد از آزمایش به شما بگوید و یک کپی از گزارش آندوسکوپی را برای بردن به خانه دریافت خواهید کرد. با این حال، اگر یک نمونه (بیوپسی) برای معاینه گرفته شده باشد، نتایج ممکن است چند هفته طول بکشد.
فرق آندوسکوپی و لاپاراسکوپی چیست؟
لاپاراسکوپی برای شرایطی مانند آندومتریوز یا فیبروم رحم کمک می‌کند و برای انجام جراحی استفاده میشود، در حالی که آندوسکوپی یک روش غیرجراحی است که از آندوسکوپ (یک لوله آندوسکوپی انعطاف‌پذیر با نور و دوربین متصل به آن) استفاده می‌کند.
منابع :
برگرفته از سایت doctoreto.com
www.sid.ir