پیش از مطالعه این مقاله، مفتخریم به اطلاع برسانیم که ما در درمانگاه خیریه امام علی ابن ابیطالب علیه السلام انجام آندوسکوپی گوارشی، با مجهز ترین دستگاه آندوسکوپی، توسط پزشکان مجرب و متخصص به همراه تعرفه خیریه انجام میشود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید.
آندوسکوپی و دستگاه آندوسکوپی چیست؟
آندوسکوپی یک شیوه تشخیصی و کم تهاجمی است که از آن برای بررسی دستگاه گوارش استفاده میشود. آندوسکوپ وسیله‌ای مجهز به دوربین، نور و لوله انعطاف‌پذیر است که می‌تواند به قسمت‌های مختلف مجاری درونی شما از جمله معده، روده، رحم و ریه وارد شود و از آن‌ها تصویربرداری کند. همچنین ممکن است در انتهای لوله آندوسکوپ یک قیچی جراحی برای تهیه بیوپسی از بافت‌ها تعبیه شود.
انواع مختلفی از آندوسکوپی وجود دارند که هر کدام بسته به قابلیت‌شان برای بخش خاصی از بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، برای بررسی دهان، گلو و مری از آندوسکوپی فوقانی استفاده میشود یا برای بررسی راست روده و روده بزرگ از کولونوسکوپی استفاده میشود. آندوسکوپی‌ها فقط مختص به تشخیص نیستند و می‌توانند در برخی از عمل‌های جراحی نیز مورد استفاده قرار گیرند.
آندوسکوپی شیوه رایجی است که اغلب پزشکان از آن برای تشخیص انواع بیماری‌ها استفاده می‌کنند، اما متخصص گوارش به طور اختصاصی‌‌تر از این آزمایش تصویربرداری بهره می‌برد. بنابراین بهتر است برای انجام آندوسکوپی به متخصص داخلی یا گوارش مراجعه کنید. همچنین در سایت می‌توانید جهت اطلاع از ساعت حضور متخصصین گوارش اینجا کلیک کنید.
انواع روش‌های آندوسکوپی
آندوسکوپی بسته به موضع مورد بررسی به انواع مختلفی تقسیم می شود که عبارتند از :
• آندوسکوپی (مشاهده دستگاه گوارش فوقانی، یا همان مری و معده روده کوچک از طریق دهان)
• لاپاروسکوپی (مشاهده شکم یا لگن از طریق از طریق برش کوچک در نزدیکی موضع)
• لارنگوسکوپی (مشاهده حنجره از طریق دهان یا گوش و بینی)
• سیگموئیدوسکوپی (مشاهده راست روده و قسمت تحتانی روده بزرگ که به عنوان روده بزرگ سیگموئید شناخته می شود.از طریق مقعد)
• پلوروسکوپی (مشاهده بین ریه ها و دیواره سینه از طریق ایجاد برش کوچک در قفسه سینه)
• آرتروسکوپی (مشاهده مفاصل از طریق یک برش کوچک در نزدیکی مفصل)
• برونکوسکوپی : ( مشاهده ریه ها، بینی و یا دهان از طریق دهان)
• کولونوسکوپی ( مشاهده روده بزرگ از طریق مقعد)
• سیستوسکوپی (مشاهده مثانه از طریق مجاری ادراری)
• هیستروسکوپی ( مشاهده داخل رحم یا واژن از طریق واژن)
تکنیک ها و روش های آندوسکوپی
مانند سایر تکنولوژی‌ها، فناوری آندوسکوپی نیز همواره در حال پیشرفت بوده است. نسل جدید آندوسکوپ‌ها تصاویری با کیفیت HD فراهم می‌آورند که تمامی جزئیات در آن به خوبی دیده میشود.
علاوه بر این اخیرا در تکنیک‌های نوآورانه جدید، آندوسکوپی را با تکنولوژی عکسبرداری و اقدامات جراحی ترکیب کرده اند. در اینجا مثال‌هایی از آخرین تکنیک‌های آندوسکوپی ذکر می‌گردد :
کپسول آندوسکوپی
روش انقلابی کپسول آندوسکوپی زمانی استفاده میشود که سایر آزمایش‌ها و روش‌ها به تشخیص بیماری کمک نکرده‌اند. دراین روش بیمار یک قرص یا کپسول بسیار ریز که در آن یک دوربین بسیار کوچک جاسازی شده است را می‌بلعد.کپسول اندوسکوپی بدون ایجاد مشکل و یا درد از دستگاه گوارش بیمار به مرور زمان عبور کرده و با طی مسیر، هزاران تصویر از دستگاه گوارش بیمار مانند معده و روده‌ها تهیه می‌کند.
کلانژیوگرافی اندوسکوپیک عقبگرد
ERCP روشی است که مرکب از رادیوگرافی با اشعه ایکس و آندوسکوپی قسمت فوقانی دستگاه گوارش که از آن به منظور تشخیص یا درمان مشکلات صفراوی و مجاری لوزالمعده استفاده می‌گردد.
کروموآندوسکوپی
در این روش از رنگ‌های ویژه‌ای جهت رنگ آمیزی پوشش و دیواره روده‌ها در حین آندوسکوپی استفاده می‌گردد. این رنگ‌ها باعث می‌شوند تا پزشکان به شکل کارآمدتر و دقیق‌تری جداره دستگاه گوارش را مشاهده کرده و کوچکترین مشکلات غیرطبیعی در روده‌ها را تشخیص دهند.
آندوسکوپی اولتراسوند یا اندوسونوگرافی EUS
در آندوسونوگرافی از امواج اوالتراسوند در کنار آندوسکوپی استفاده میشود. این روش به پزشکان این امکان را داده تا به بررسی و مشاهده‌ی اندام‌ها و ساختارهای داخلی بدن که در آندوسکوپی معمولی قابل مشاهده نیستند بپردازند.
از آندوسونوگرافی همچنین برای نمونه برداری از بافت هایی که از طریق آندوسکوپی مرسوم قابل مشاهده نیستند استفاده می شود در این روش که نمونه برداری آسپیراسیون سوزنی ظریف FNA نام دارد، توسط یک سوزن یا نیدل بسیار ظریف از بافت مورد نظر نمونه برداری میشود.
برداشت مخاط آندوسکوپی یا آندوسکوپی موکوسی EMR
برداشت مخاط آندوسکوپی یا آندوسکوپی موکوسی به پزشکان این امکان را می دهد تا بافت سرطانی را از دستگاه گوارش برداشته و حذف نمایند. در این نوع آندوسکوپی از یک سوزن بسیار ظریف جهت تزریق مایع مخصوص به لایه ی زیرین بافت غیر طبیعی سرطانی استفاده می گردد.
تزریق این مایع به سطوح زیر مخاطی بافت سرطانی موجب میشود که بافت غیرطبیعی سرطانی از بافت طبیعی جدا شده و برداشت آن تسهیل شود.
تصویربرداری با پهنای باریک NBI
در این تکنیک از فیلترهای مخصوصی به منظور ایجاد تباین و کنتراست بالاتر بین بافت مخاطی و عروق خونی استفاده میشود. بافت مخاطی پوشش بسیار نازکی است که سرتاسر دستگاه گوارش را پوشانده است.
خطرات و عوارض آندوسکوپی
آندوسکوپی روشی نسبتا کم خطر است. خطر خونریزی و یا عفونت در آندوسکوپی بسیار بسیار کمتر از خطر عفونت و خونریزی در جراحی باز است. با این حال اندوسکوپی یک اقدام و عمل پزشکی است که می‌تواند خطراتی مانند خونریزی، عفونت و سایر مشکلات نادر را ایجاد کند مشکلات نادری از قبیل :
o درد قفسه سینه
o آسیب به ارگان‌ها برای مثال سوراخ شدن یا پرفوراسیون اندام‌ها
o تب
o درد پایدار در ناحیه آندوسکوپی شده
o تورم و التهاب و برافروختگی در ناحیه برش مخصوص آندوسکوپی
مراقبت های بعد از آندوسکوپی
آندوسکوپی سرپایی انجام می شود و نیاز به بستری در بیمارستان ندارد، همچنین پس از انجام آن نیز تنها چند ساعت نیاز به حضور در بیمارستان است. اما بهتر است پس از انجام آن یک نفر همراه بیمار باشد، زیرا به بیمار داروی بیهوشی تزریق شده و ممکن است هوشیاری کامل خود را به دست نیاورد.
آندوسکوپی ممکن است کمی ناراحت کننده باشد، به طور مثال پس از آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی احتمال گلو درد زیاد است در نتیجه بهتر است بیمار از غذاهای نرم استفاده نماید. به علاوه پس از انجام سیستوسکوپی احتمال مشاهده خون در ادرار و یا خونریزی پس از کولونسکوپی وجود دارد، به خصوص اگر با بیوپسی همراه باشد. این خونریزی ها نیاز به نگرانی ندارد اما در صورت که شدت یابد و بعد از 2 روز همچنان ادامه داشته باشد، لازم است با پزشک در این مورد مشورت نمایید.
آندوسکوپی برای تشخیص چه بیماری هایی استفاده می شود؟
مشکلات شایع گوارشی عمده‌ترین بیماری‌هایی هستند که توسط آندوسکوپی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در ادامه این بیماری‌ها را بررسی خواهیم کرد :
• بیماری‌های التهابی روده : بیماری های التهابی روده (IBD) گروهی از اختلالات روده‌ای که باعث التهاب طولانی مدت دستگاه گوارش می‌شوند شامل بیماری کولیت اولسراتیو و بیماری کرون.
• سندروم روده تحریک پذیر : سندروم روده تحریک پذیر (IBS) نوعی اختلال دستگاه گوارش است و باعث ایجاد علائمی مانند درد مکرر شکم، اسهال و یبوست میشود. معمولا از آندوسکوپی برای این بیماری استفاده نمی‌شود، اما در برخی موارد برای رد سایر علت‌های احتمالی برای علائم بیمار استفاده میشود.
• زخم معده : اندوسکپی برای تشخیص روش درمان زخم معده (دراثر عفونت با باکتری معده) انجام میشود.
• پانکراتیت : پانکراتیت یعنی التهاب پانکراس یا همان لوزالمعده؛ به‌طور‌کلی اگر شما علائمی همچون اسهال، استفراغ، تب، تورم شکم و ضربان قلب بالا داشته باشید، ممکن است از آندوسکوپی برای تشخیص پانکراتیت استفاده کنند.
• بیماری رفلاکس معده به مری : رفلاکس معده یعنی بازگشت محتویات و اسید معده به مری؛ اگر علائمی مانند حالت تهوع، درد قفسه سینه، سرفه مزمن، بوی بد دهان و درد در هنگام بلع را داشته باشید، ممکن است از آندوسکوپی برای تایید بیماری استفاده کنند.
• فتق هیاتال : معده شما زیر دیافراگم است، اما در افراد مبتلا به فتق هیاتال، بخشی از معده از طریق عضله به سمت بالا حرکت می‌کند. اگر علائمی همچون سوزش سر دل و مشکل در آروغ زدن دارید، از آندوسکوپی برای تشخیص علت ایجاد علائم استفاده خواهد شد.
• سرطان دستگاه گوارش : معمولا از آندوسکوپی فوقانی برای تشخیص سرطان دستگاه گوارش استفاده می‌کنند. در طول آزمایش از یک برس مخصوص برای تهیه بیوپسی از سلول‌ها استفاده میشود.
چه موقع اندوسکوپی لازم است؟
به‌طور‌کلی ممکن است از آندوسکوپی برای تشخیص سایر بیماری‌های زیر هم استفاده شود :
• یبوست مزمن
• سنگ کیسه صفرا
• خونریزی غیر قابل توضیح در دستگاه گوارش
• تومورها
• عفونت‌ها
• انسداد مری
• خون در ادرار
• سایر مشکلات دستگاه گوارش
• خونریزی غیر معمول واژن یا لکه بینی
کاربرد های اندوسکوپی گوارشی
آندوسکوپی معده به دلایل مختلفی انجام میشود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
o ارزیابی علائم : آندوسکوپی معده در ارزیابی علائم درد بالای شکم، حالت تهوع، رفلاکس اسید، استفراغ، مشکل در بلع و دیگر علائم دستگاه گوارش فوقانی به پزشکان کمک می‌کند؛
o تشخیص بیماری : آندوسکوپی برای تشخیص علت خونریزی مجرای گوارشی فوقانی و شناسایی التهاب، زخم و تومورهای مری، معده و دوازدهه نیز کاربرد دارد؛
o نمونه‌برداری : آندوسکوپی معده گاهی برای نمونه‌برداری انجام میشود. نمونه‌برداری عموماً بدون درد و ناراحتی است. نمونه‌برداری به افتراق بین بافت‌های خوش‌خیم (غیر نگران‌کننده) و بدخیم (سرطانی) کمک می‌کند. نمونه‌برداری به دلایل بسیار، حتی در صورت مشکوک نبودن به ابتلا به سرطان، انجام میشود. برای مثال پزشک نمونه‌برداری را برای بررسی وجود هلیکوباکتر پیلوری انجام می‌دهد؛ این باکتری می‌تواند در معده زندگی کند و باعث زخم معده شود.
o درمان بیماری‌ها : آندوسکوپی معده برای درمان بیماری‌های معده و دستگاه گوارش فوقانی نیز کاربرد دارد. پزشک می‌تواند وسایل را از طریق آندوسکوپ وارد معده کند و ناهنجاری‌های بسیاری را درمان کند. برای مثال پزشک می‌تواند ناحیۀ تنگ‌شده را بکشد تا گشاد شود، پولیپ‌ها را که معمولاً توده‌هایی خوش‌خیم هستند، خارج کند یا خونریزی را درمان کند.
از اندوسکوپی برای تشخیص چه بیماری هایی استفاده میشود؟
همان طور که گفتیم اندوسکوپی یک روش تشخیصی پزشکی است که برای تشخیص و بررسی انواع بیماری‌ها و آسیب‌ها در داخل بدن استفاده میشود. این روش می‌تواند در تشخیص و بررسی عوارض و بیماری‌های زیر مؤثر است :
• زخم معده و اثنی عشر
• التهاب معده (گاستریت)
• بررسی زائده کودکان (عفونت، التهاب و خونریزی)
• بررسی بیماری‌های روده بزرگ (کولیت، التهاب روده و آسیب‌های خونریزی)
• سنگ‌های صفراوی و کبدی
• بررسی آسیب‌ها و عوارض در کبد و مجاری صفراوی
• بررسی بیماری‌های مربوط به ریه و دستگاه تنفسی (برونشوسکوپی)
• بررسی بیماری‌های مربوط به مجرای ادراری و پروستات (سیستوسکوپی)
• بررسی بیماری‌های مربوط به آنس (آندوسکوپی رکتوسیگموئید)
• بررسی عوارض و بیماری‌های مربوط به مجاری هضمی علوی (جزء اول روده، مری، معده و مری)
منابع :
برگرفته از سایت hekmatgi.com
www.sid.ir
clinicdarman.com