پیش از پرداختن به موضوع مفتخریم به اطلاع برسانیم که در درمانگاه خیریه امام علی ابن ابیطالب علیه السلام شهرک غرب انجام فیبرو اسکن کبد توسط پزشک متخصص انجام میپذیرد.
خیریه بودن درمانگاه سبب شده تا جهت رفاه حال مراجعه کنندگان و بیماران گرامی تعرفه ها به حداقل ممکن کاهش پیدا کند.
جهت کسب اطلاع از ساعت حضور متخصصین داخلی درمانگاه اینجا راکلیک کنید
فیبرو اسکن چیست؟
فیبرو اسکن (Fibroscan) یک تست غیر تهاجمی است که برای اندازه گیری سطح سختی کبد (سفت شدن کبد معمولاً نشان دهنده آسیب کبدی است.) و تشخیص بیماری‌های کبدی مانند چربی کبدی، فیبروز (تغییرات ریزشی در بافت کبد) و سیروز (تغییرات جدی و شدید در بافت کبد) استفاده می‌شود.
در فیبرو اسکن، با استفاده از یک دستگاه الکترونیکی با صفحه نمایش، یک سونوگرافی الاستوگرافی به کمک یک تکنولوژی صوتی با فرکانس بالا انجام می‌شود. این تست به کمک فرستنده‌ای که بر روی پوست شما قرار می‌گیرد، امواج صوتی ارسال می‌شود و با انعکاس این امواج صوتی از بافت کبد، میزان سختی کبد اندازه گیری می‌شود.
از آنجا که سطح سختی کبد با تغییرات در بافت کبد و میزان فیبروز آن رابطه مستقیم دارد، فیبرواسکن به عنوان یک روش غیر تهاجمی و سریع برای تشخیص بیماری های کبدی مانند فیبروز و سیروز استفاده می‌شود. این تست به دلیل سادگی، سرعت و عدم نیاز به آماده سازی خاصی، معمولاً به جای برخی از روش‌های دیگر تشخیصی مانند بیوپسی کبد استفاده می‌شود.
فیبرو اسکن چگونه عمل می‌کند؟
FibroScan یا فیبرو تاچ از فناوری اولتراسوند برای اندازه گیری سفتی بافت کبد شما استفاده می‌کند. پزشک یک پروب (probe) کوچک روی پوست شما قرار می‌دهد. سپس پروب یا همان کاوشگر، امواج اولتراسوندی را منتشر می‌کند که از کبد شما عبور کرده و یک کامپیوتر امواج را هنگام برگشت اندازه گیری می‌کند. این اطلاعات برای محاسبه سفتی بافت کبد شما به کار گرفته می‌شود. کل این فرایند معمولاً حدود 10 دقیقه طول می‌کشد.
چرا پزشک فیبرواسکن را تجویز می‌کند؟
مشکلات کبدی، انواع مختلفی داشته که هر کدام علت و علائم خاصی دارد. زمانی که شما با علائم بیماری‌های کبدی به پزشک مراجعه می‌کنید، اگر آسیب کبدی مشکوک بوده و یا علت آن ناشناخته باشد، پزشک فیبرو اسکن را تجویز می‌کند.
FibroScan می‌تواند به رد یا تایید برخی شرایط و بیماری‌ها هم کمک کند، مانند:
• بیماری کبدی الکلی
بیماری کبدی الکلی یک بیماری کبدی است که به دلیل مصرف بیش از حد الکل در مدت طولانی ایجاد می‌شود. بهترین روش برای تشخیص آن، استفاده از فیبرو اسکن است. بیشترین قابلیت FibroScan برای تشخیص بیماری کبدی الکلی در مراحل اولیه بیماری و پیشگیری از پیشرفت آن است. بعد از تشخیص بیماری، معمولاً بهتر است با مشاوره متخصصین، برنامه درمانی مناسبی برای بیمار تعیین شود.
در فیبرواسکن، نتایج به صورت عددی نمایش داده می‌شوند که میانگین سختی کبد را نشان می‌دهند. این نتایج بر اساس میزان سختی کبد و سایر فاکتورهایی که بر تشخیص بیماری کبدی الکلی تأثیر می‌گذارند، مانند سن، جنسیت، تاریخچه پزشکی و میزان مصرف الکل شما، بررسی می‌شوند. با توجه به نتایج فیبرواسکن و سایر آزمایشات تشخیصی، متخصصین بهترین روش‌های درمانی را برای بیماری کبدی الکلی مشخص می‌کنند.
• بیماری کبد چرب
بیماری کبد چرب یک بیماری مزمن است که ناشی از انباشت چربی در سلول‌های کبدی است. بیماری کبد چرب ممکن است بدون علائم خاصی در بدن شخص باقی بماند ولی در برخی از موارد می‌تواند به تشخیص دشواری‌هایی مانند سیروز کبدی، تومورهای کبدی و نارسایی کبدی منجر شود.
در فیبرو اسکن بیماری کبد چرب، به کمک پالس‌های صوتی، میزان سختی کبد را اندازه گیری می‌کند. سختی کبد با افزایش تلفیق چربی با بافت کبد افزایش می‌یابد و به عنوان یک شاخص برای تشخیص بیماری کبد چرب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این روش ساده، غیر تهاجمی و سریع بوده و به دلیل عدم نیاز به آماده سازی خاص و عدم استفاده از پرتوهای مضر، برای افرادی که مشکلاتی مانند نارسایی کلیه دارند مناسب است. با این حال، فیبرواسکن به تنهایی برای تشخیص بیماری کبد چرب کافی نیست و باید با سایر روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، تست‌های خونی و غیره ترکیب شود تا بیماری کبد چرب به صورت دقیق تشخیص داده شود.
• هپاتیت
هپاتیت به معنی التهاب کبد بوده و ممکن است ناشی از عفونت ویروسی، مصرف مواد مخدر، مصرف الکل و یا برخی عوامل دیگر باشد. همچنین هپاتیت ممکن است ناشی از ویروس‌های هپاتیت A، B، C، D و E باشد. این بیماری می‌تواند خفیف تا شدید باشد و در صورت عدم درمان می‌تواند به سیروز و نارسایی کبدی منجر شود.
در هپاتیت سختی کبد با افزایش التهاب و ورم کبد افزایش می‌یابد و به عنوان یک شاخص برای تشخیص هپاتیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فیبرواسکن برای تشخیص این بیماری، میزان سختی کبد را اندازه گیری می‌شود. با این حال، فیبرواسکن به تنهایی برای تشخیص هپاتیت کافی نیست و باید با سایر روش‌های تشخیصی مانند آزمایش خون، آزمایش PCR و غیره ترکیب شود تا بیماری هپاتیت به صورت دقیق تشخیص داده شود.
FibroScans همچنین می‌تواند برای نظارت معمول بر پیشرفت بیماری کبد و تنظیم درمان در صورت لزوم استفاده شود. اگر بیماری کبدی برای شما تشخیص داده شده است، پزشک ممکن است از FibroScans برای بررسی علائم بهبود یا وخامت استفاده کند.
چگونه نتایج FibroScan یا فیبرو تاچ خود را بخوانیم؟
به صورت کلی نتایج فیبرو اسکن شامل دو مورد کلی هستند: نمره سختی کبد و پارامتر کاهش کنترل شده که معمولا به آن CAP می‌گویند.
هنگامی که نتایج آزمایش خود را دریافت می‌کنید، پزشک شما اغلب آن را برای شما توضیح می دهد، اما در اینجا یک جمع بندی سریع وجود دارد. نتایج شما به دو نتیجه تقسیم می‌شود: «نمره سختی کبد» و «پارامتر کاهش کنترل‌شده» که معمولاً به آن CAP می‌گویند.
نمره سختی کبد کمتر از 6 کیلو پاسکال نرمال در نظر گرفته می‌شود. نمره 6 تا 10 کیلو پاسکال نشان دهنده آسیب خفیف کبدی است. نمره بیشتر از 10 کیلو پاسکال نشان دهنده آسیب متوسط تا شدید کبدی است.
نمره‌ی CAP یا نمره‌ی کنترل الاستوگرافی کبدی (Controlled Attenuation Parameter) یک شاخص است که در فیبرواسکن کبدی به کار می‌رود و برای اندازه‌گیری میزان چربی در کبد استفاده می‌شود.
در فیبرو اسکن کبدی نمره‌ی CAP، میزان چربی را در کبد اندازه‌گیری می‌کند و به‌عنوان یک شاخص کمکی برای تشخیص بیماری کبد چرب غیرالکلی به‌کار می‌رود. این شاخص از یک مقیاس یک‌سویه‌ای که از ۰ تا ۴۰۰ دارای مقادیر متفاوت برای میزان چربی در کبد استفاده می‌کند. مقدار بالاتر نشان‌دهنده‌ی میزان بیشتر چربی در کبد است و مقدار پایینتر نشان‌دهنده‌ی کمتر بودن میزان چربی در کبد است.
همچنین، نمره‌ی CAP می‌تواند در پایش میزان چربی در کبد بیماران با بیماری کبد چرب غیرالکلی و ارزیابی اثربخشی درمان در این بیماران مورد استفاده قرار گیرد.
سوالات متداول
چه بیماری‌های دیگری می‌توان با استفاده از فیبرواسکن تشخیص داد؟
علاوه بر بیماری‌های کبدی مانند سیروز کبدی و بیماری کبد چرب غیرالکلی، فیبرواسکن می‌تواند برای تشخیص بیماری‌های دیگر نیز به‌کار برود. به‌طور کلی، فیبرواسکن برای تشخیص بیماری‌هایی که باعث افزایش سختی بافت‌های نرم در بدن می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از این بیماری‌ها عبارت‌اند از:
1. بیماری‌های قلبی: در بیمارانی که ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند آنژين صدري، بيماري‌هاي ساختمان قلب و شريان‌هاي قلبي دارند، ميزان سختي بافت قلب معمولاً افزايش مي‌يابد. بنابراين، فیبرواسکن به عنوان يک روش غیرتهاجمی و غیرمخاطره‌ای برای تشخیص این بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2. بیماری‌های ریوی: در بیمارانی که ابتلا به بیماری‌های ریوی مانند بیماری‌های پلی‌کیستیک ریوی و امفیزم ریوی دارند، ميزان سختی بافت ریه افزایش می‌یابد. فیبرواسکن می‌تواند برای تشخیص این بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
3. بیماری‌های آندوکرین: در بیمارانی که ابتلا به بیماری‌های آندوکرین مانند بیماری‌های تیروئید و بیماری‌های هیپرکالسمی دارند، میزان سختی بافت‌های نرم در بدن افزایش می‌یابد و از فیبرو اسکن برای تشخیص آن به کار گرفته می‌شود.
آیا فیبرواسکن برای تشخیص بیماری‌های سرطانی نیز به‌کار می‌رود؟
اگرچه برخی از بیماری‌های سرطانی نیز می‌توانند باعث افزایش سختی بافت‌های نرم شوند، اما فیبرو اسکن به تنهایی برای تشخیص بیماری‌های سرطانی کاربرد چندانی ندارد.
برای تشخیص بیماری‌های سرطانی مانند سرطان کبد، باید از روش‌های تصویربرداری مانند توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری با رنگدانه (MRI) و سونوگرافی با راهنمایی قرنیه (EUS) بهره گرفت. همچنین، برای تشخیص دقیق‌تر بیماری، باید با استفاده از آزمایش‌های خونی و آزمایش‌های مولکولی مانند بررسی سطح تومور مارکرها و بررسی بیوپسی بافت نیز تشخیص بیماری بررسی شود.